آن میر دروغین بین
(۱) آن میرِ دروغین بین، با اسپک و با زینک
شنگینک و منگینک، سر بسته به زرّینک
(۲) چون مُنکِرِ مرگ است او، گوید که اجل کو کو؟
مرگ آیدش از شش سو، گوید که منم اینک!
(۳) گوید اجلش کای خر! کو آن همه کرّ و فر
وآن سِبلت و آن بینی، وآن کبرک و آن کینک
(۴) کو شاهد و کو شادی؟ مَفْرَش به کیان دادی؟
خشت است تو را بالین، خاک است نهالینک
(۵) ترکِ خور و خفتن گو! رو دینِ حقیقی جو!
تا میرِ ابد باشی، بی رسمک و آیینک
(۶) بی‌جان مکن این جان را، سرگین مکن این نان را!
ای آن‌که فکندی تو دُر در تکِ سرگینک
(۷) ما بستۀ سرگین‌دان، از بهرِ دُریم، ای جان!
بشکسته شو و دُر جو، ای سرکشِ خودبینک!
(۸) چون مردِ خدا بینی، مردی کن و خدمت کن!
چون رنج و بلا بینی، در رخ مَفِکَن چینک!
(۹) این هَجْوِ من است، ای تن! وآن میر منم هم من
تا چند سخن گفتن از سینک و از شینک؟
(۱۰) شمسُ الْحقِ تبریزی! خود آب حیاتی تو
وآن آب کجا یابد جز دیدۀ نمگینک؟
(کلیات شمس، چاپ استاد فروزانفر، غزل ۱۳۱۷، چاپ هرمس، غزل ۱۱۵۸)
واژه‌ها
بیت ۱: شنگینک: احمقِ بیچاره // منگینک: احمقِ بیچاره
بیت ۲: اَجَل: مرگ // آیدش: نزدِ او می‌آید // شش سو: (کنایه) همه طرف. همه سو
بیت ۳: کرّ و فر: (کنایه) شکوه و عظمت // سِبلت: سبیل (کنایه) غرور و تکبر، یا نیرو و قدرت // کِبر: تکبُّر
بیت ۴: شاهد: محبوبِ زیبارو // مَفرَش: زیرانداز، یا رختخواب // بالین: بالش. متکّا // نهالین: تشک. زیرانداز
بیت ۶: بی‌جان کردن: کُشتن و نابود کردن // سِرگین: پِهِن و فضولات حیوانی // فکندن: افکندن. انداختن // تک: ته
بیت ۷: بسته: اسیر و گرفتار // سرگین‌دان: جایی که پِهِن حیوانات را در آنجا می‌اندازند (کنایه) جای کثیف و ناخوشایند // از بهرِ: برایِ. به سببِ // بشکسته: شکسته: فروتن و افتاده و نیازمند
بیت ۸: چینک در رُخ افکندن: (کنایه) اخم کردن. ناراحت شدن
بیت ۹: هجو: بدگویی و انتقاد // سینک و شینک: (کنایه) این و آن. فلان و بهمان
بیت ۱۰: دیده: چشم // نمگینک: نمناک و خیس. گریان و اشک‌ریز