نگاهی به تحولِ روحی مولانا – دکتر سروش

مدت سخنرانی: یک ساعت و بیست و هفت دقیقه این سخنرانی یکی از لطیف‌ترین و شورانگیزترین سخنرانی‌هایی است که تا کنون درمورد مولانا شنیده‌ام. دکتر سروش که به حق یکی از بزرگترین مولاناشناسان زمانۀ ماست، در این سخنرانی با لحنی بسیار دل‌انگیز و تأثیرگذار، دربارۀ تحول درونیِ مولانا سخن...

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴

شرح غزل ۴۲۷ غزلیات شمس

در دل و جان خانه کردی عاقبت هر دو را دیوانه کردی عاقبت آمدی که‌آتش در این عالَم زنی وانگشتی، تا نکردی عاقبت ای ز عشقت عالمی ویران شده! قصدِ این ویرانه کردی عاقبت

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴

شرح غزل ۱۴ غزلیات شمس

یکی از ویژگی‌های سبکیِ مولانا این است که بیش از دیگر شاعران، حرف اضافه را حذف می‌کند. در این بیت حرف اضافۀ «از» حذف شده است؛ بنابراین جملۀ «گر سیل عالم پُر شود» درواقع چنین است: اگر عالَم از سیل پُر شود. ــ مرغِ آبی و مرغ هوایی: در...

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴

شرح غزل ۵۴۹ غزلیات شمس

اگرچه هر فصلی زیبایی‌ها و جاذبه‌های ویژۀ خود را دارد، هرکسی، با توجه به حال و هوای خود، یکی از فصل‌ها را بر دیگر فصول ترجیح می‌دهد. بعضی از افراد، پاییز را پادشاهِ فصل‌ها می‌دانند و برخی دیگر بهار را. بی هیچ تردیدی مولانا فصل بهار را بر همۀ...

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴

شرح غزل ۲۴۶۵ غزلیات شمس

مولانا در چندین غزلِ زیبا، مانند غزل‌های 1058، 1261، 1301، 1762، 1799، 1802، 1842، 1867، 1872، 1893، 1964و 2664 (کلیات شمس، چاپ هرمس) به شکلی ویژه مسألۀ خیالِ معشوق را مطرح کرده است. در این قبیل غزل‌ها یک قصه را می‌بینیم که در آنها خیال معشوق، به عنوانِ شخصیتِ...

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴

شرح غزل ۴۰۵ غزلیات شمس

از بامداد روی تو دیدن حیاتِ ماست امروز روی خوبِ تو، یارب، چه دل‌رُباست؟ امروز در جمالِ تو، خود، لطفِ دیگر است امروز هرچه عاشقِ شیدا کند، سزاست

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴

شرح غزل ۱۶۰۸ غزلیات شمس

سراسرِ این غزلِ زیبا، به سخن گفتن از «تضادهای درونیِ انسان» اختصاص دارد و از کشاکش‌ها و کشمکش‌هایی که انسان در درونِ خود تجربه می‌کند، سخن می‌گوید. در توضیحِ این نکتۀ مهم باید گفت که ساختارِ وجودیِ انسان به گونه‌ای است که او را در برزخِ میانِ فرشته...

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴

شرح غزل ۸۲ غزلیات شمس

مطلع این غزل از حکیم سنایی غزنوی است و مولانا در بیت 21، خود، نامِ سنایی را آورده و نشان داده که این شعر را از او گرفته است. بیتِ نخستِ شعرِ سنایی چنین است: معشوق به‌سامان شد، تا باد چنین باد! کفرش همه ایمان شد، تا باد چنین باد! (دیوان...

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴

شرح غزل ۲۱۳۱ غزلیات شمس

این غزل در وزن «مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن» و در بحر «رجزِ مثمّن سالم» سروده شده است. طبق شمارش فهرستِ نسخۀ قونیه، به کوشش دکتر توفیق سبحانی، مولانا 163 غزل در این وزن و بحر سروده است؛ بنابراین می‌توان گفت که این وزن یکی از پرکاربردترین وزن‌ها در...

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴

شرح غزل ۱۴۵۸ غزلیات شمس

مولانا بارها در دیوان شمس و مثنویِ شریف، خدا، عشق و غم را به «شیر» تشبیه کرده است. به نظر می‌رسد که مهم‌ترین وجوهِ شَبَه در این تشبیه عبارتند از: پادشاهی، هیبت، شکوهمندی، اقتدار و شکارگری. بیت پنجم: خارِ سرِ دیوار که اساساً برای جلوگیری از ورودِ دزدان و...

- مشاهده مطلب

۸ آذر ۱۴۰۴