دیوان شمس

منابع دست اول عرفان اسلامی، مکتب خراسان
منابع دست اول عرفان اسلامی، مکتب خراسان همان‌گونه که در یادداشت پیشین گفتیم، در همۀ رشته‌های معارف بشری، تعداد منابع دست اول بسیار اندک است و دیگر تحقیقات همه از درون همین منابع سر بر می‌آورند و خوب است که ما هم برای استفادۀ بهتر از اوقاتِ شریفِ خود، مستقیماً...
- مشاهده مطلب
۹ آبان ۱۴۰۳
شرح غزل ۱۴۹۷ غزلیات شمس
این غزل زیبا، در نسخۀ قونیه، به شکل دو غزل جداگانه آمده است: غزل اول (غزل شمارۀ 2292) شامل هشت بیتِ نخستِ غزلِ ماست و غزل دوم (غزل شمارۀ 2300) با دو بیتِ اولِ غزلِ ما آغاز می‌شود و بقیۀ ابیاتِ آن دقیقاً مانند غزلِ ما، از بیت نهم...
- مشاهده مطلب
۹ آبان ۱۴۰۳
در ستایش دوراندیشی
در ستایش دوراندیشی بر پایۀ سخنان مولانا، می‌توان تقسیم‌بندی جالبی از انواع گوناگون انسان‌ها، در مواجهه با مسألۀ «عاقبت‌اندیشی» مطرح کرد. مولانا در دو قطعۀ مهم از فیه ما فیه، خود به این‌گونه تقسیم‌بندی‌ها اشاره کرده است. او در قطعۀ زیر انسان‌ها را به چهار گروه تقسیم کرده است: 1)...
- مشاهده مطلب
۹ آبان ۱۴۰۳
شرح غزل ۷۵۹ غزلیات شمس
در پزشکی قدیم، بر این باور بودند که بدنِ انسان از چهار خلط «دَم، بلغم، سودا و صفرا» درست شده است و بر اساس این چهار خلط، مزاج‌های انسان‌ها را به مزاج‌های دَمَوی، بلغمی، سوداوی و صفراوی تقسیم می‌کردند و دربارۀ ویژگی‌های هرکدام از اینها بحث‌های مفصّلی را...
- مشاهده مطلب
۹ آبان ۱۴۰۳
نماز از نگاه مولانا
نماز از نگاه مولانا واژۀ نماز بیش از شصت بار در دیوان شمس و بیش از صد و بیست بار در مثنوی شریف به کار رفته است؛ ازاین‌رو می‌توان واژۀ نماز را یکی از واژه‌های مهم در اشعارِ مولانا به شمار آورد. مولانا سخنانِ فراوانی دربارۀ نماز دارد، در اینجا...
- مشاهده مطلب
۹ آبان ۱۴۰۳
خیال معشوق در دیوان شمس
خیال معشوق در دیوان شمس یکی از مهم‌ترین مسائل در مثنوی معنوی و دیوان شمس، مسألۀ «خیال» است. کلمۀ خیال و مشتقات آن مانند «خیالی، خیالیان، خیالات، خیال‌وار، خیالانه، خیال‌اندیش، خیال‌آشام، خیال‌چین» و نظایر آنها بیش از چهارصد بار در غزلیات دیوان شمس به کار رفته است. همین بسامدِ بسیار...
- مشاهده مطلب
۹ آبان ۱۴۰۳
روشِ مطالعۀ مثنوی
روشِ مطالعۀ مثنوی دوستان زیادی از من می‌خواهند که برنامه‌ای برای مطالعۀ مثنوی و دیوان شمس به ایشان پیشنهاد کنم. در پاسخ به درخواست این دوستان، نکاتی را دربارۀ مطالعۀ مثنوی تقدیم می‌کنم و بحث دربارۀ دیوان شمس را به زمانی دیگر وامی‌گذارم: به نظرم برای مطالعۀ هر کتابی، از جمله...
- مشاهده مطلب
۹ آبان ۱۴۰۳