موضوع: حافظ و قرآن
زمان: تابستان 1393
مکان: مؤسسۀ فرهنگی علیمرادیان
مدت سخنرانی: چهل دقیقه
مهم‌ترین موضوعاتِ این سخنرانی عبارتند از:
1) اشاره‌ای کوتاه به جایگاه و پایگاه قرآن در نزد حافظ
2) مطرح کردنِ سه نقدِ مهم حافظ بر حافظان قرآن
3) اشاره به تأثیرهای قرآن بر شکل و محتوای اشعار حافظ
4) اشاره به تأثیر قرآن بر ساختار شعر حافظ
در این سخنرانی به سه نظریۀ مهم دربارۀ شعر حافظ، به ترتیب تاریخی، اشاره می‌شود: 1) نظر آرتور آربری که معتقد بود حافظ با استقلال معنایی بخشیدن به ابیاتِ غزل، انقلابی در غزل فارسی ایجاد کرده است، 2) نظر بهاءالدین خرمشاهی که معتقد است انقلاب حافظ در غزل تحت تأثیر ساختار قرآن رخ داده است؛ یعنی حافظ با وارد کردنِ ساختارِ گسسته‌نمای قرآن در شعر خود، انقلابی در غزل ایجاد کرده است و 3) نظر علی‌محمد حق‌شناس که معتقد است ساختار غزلیات حافظ، مانند ساختار قرآن و هر اثر دیگری در مشرق‌زمین، دارای ژرف‌ساخت دوری و روساخت گسسته است و این ساختار را نه تنها در متون، بلکه در جوامع مشرق‌زمین هم می‌توان دید؛ ازاین‌رو غزل حافظ یعنی جامعۀ ایرانی و حافظ‌شناسی یعنی خودشناسی.
حجم فایل :36.779 مگابایت
سخنرانی
سخنران: ایرج شهبازی
موضوع: بررسیِ علل اجتماعی ریاکاری در ایران
زمان: دی‌ماه 1395
مکان: فرهنگسرای ملل
مدّت سخنرانی: یک ساعت و بیست و شش دقیقه
با سپاس فراوان از جناب آقای آراز غفاری
طرح بحث
تعریف ریا
سه چشم‌اندازِ مختلف برای بررسیِ مسألۀ ریا
1) چشم‌اندازِ فلسفی
2) چشم‌اندازِ روان‌شناختی
3) چشم‌اندازِ جامعه‌شناختی
3-1) خودكامگي و سخت‌گيري
3-2) پيوند خوردن منافع مادي با ارزش هاي معنوي
3-3) ناامني
3-4) ظاهرگرايي
3-5) واقعيت‌گريزي درمورد انسان
3-6) انشقاق فرهنگي
حجم فایل :78.786 مگابایت
سخنرانی ایرج شهبازی
موضوع: حافظ شناسی، ایران شناسی
زمان سخنرانی: مهر ۱۳۹۷
مکان: کمیسیون ملی یونسکو
حجم فایل :26.724 مگابایت
موضوع: درنگی در علل حرمان هنرمندان
تاریخ ایراد سخنرانی: تابستان ۱۳۹۷
مکان: فرهنگسرای ملل (کانون مفاخر و مشاهیر ایران)
یکی از باورهای رایج در جامعه ما این است که هنر و دانش باعث درد و رنج و فقر می شوند و در مقابل، نادانی و بی خبری و بی هنری رفاه و راحتی را به ارمغان می آورند. حافظ نیز از کسانی است که بارها بر این موضوع تاکید کرده است؛ برای نمونه به این سخنان او توجه کنید:
– هنر بی عیبِ حرمان نیست لیکن
ز من محروم تر کی سایلی بود؟
– فلک به مردم نادان دهد زمام مراد
تو اهل فضلی و دانش، همین گناهت بس
– ارغنون ساز فلک رهزن اهل هنر است
چون از این غصه ننالیم و چرا نخروشیم؟
حافظ مانند بسیاری از بزرگان بر این باور است که نه تنها آب و هوای فارس، بلکه آب و هوای جهان “سفله پرور” است و فلک با اهل هنر و دانش بر سرِ کین است. ازآنجاکه این باور می تواند افراد را به علم و هنر بی توجه کند، به جهل و بی خبری دامن بزند و باعث انحطاط علمی و فرهنگی شود، لازم است که با دقت تمام درباره آن تامل کنیم و علل آن را بکاویم.
در این سخنرانی کوشیده ام علل حرمان های معیشتی و مادی هنرمندان و دانشمندان را در سه سطح بررسی کنم: در سطح جامعه شناسی، در سطح روان شناسی و در سطح فردی و شخصی. به این ترتیب معلوم می شود بخشی از علل محرومیت ها و ناکامی های هنرمندان به اوضاع نابسامان جامعه بر می گردد، بخشی از آن از ویژگی های روانی هنرمندان و دانشمندان سرچشمه می گیرد و بخشی دیگر از ویژگی های شخصی هنرمندان ناشی می شود.
به نظر می رسد، از طریق پاره ای اصلاح گری های اجتماعی و سیاسی و نیز از راه آموزش و آگاهی بخشی، می توان بسیاری از اسباب و علل حرمان های هنرمندان را بر طرف کرد و به این ترتیب شرایط را برای رفاه و راحتی اهل دانش و هنر فراهم آورد. امیدوارم این سخنان ناقص و نارسا پیشکشی ناقابل باشد به پیشگاه دانایان و هنرمندان و گامی کوچک باشد در راه بهبود اوضاع مادی و معیشتی آنها.
با سپاس فراوان از سرکار خانم رویا احمدی و آقا آراز غفاری که شرایط لازم برای ایراد این سخنرانی را فراهم آوردند.
حجم فایل :30.049 مگابایت