شرح داستان طوطی و بازرگان

داستان طوطی و بازرگان یکی از مهم‌ترین و عمیق‌ترین داستان‌های مثنوی و یکی از شاهکارهای طراز اول ادبیات فارسی است. مولانا در این داستان قله‌هایی را فتح کرده است که در ادبیات عرفانی ما پای کمتر کسی به آنها رسیده است. طبق تحقیقات استاد بدیع الزمان فروزانفر، مولانا این داستان را از اسرارنامۀ عطار گرفته است (شرح مثنوی شریف، ج ۱، ص ۵۹۱). گفتنی است که عطار طبق روش خاص خود، اصل داستان را بدون هیچ شرح و تحلیلی، نقل کرده است، ولی مولانا طبق شیوۀ خاص خود، از جزء به جزء این داستان نتایج عرفانی، فلسفی، روان‌شناختی و دینی عمیقی را استنباط کرده است؛ ازاین‌روست که داستان عطار بیست و شش بیت است، ولی داستان مولانا به ۳۸۱ بیت رسیده است (بیش از چهارده برابر داستان عطار). این داستان در دفتر اول مثنوی معنوی، از بیت ۱۵۳۹ تا بیت ۱۹۲۰ (چاپ دکتر محمدعلی موحد) آمده است. من ۲۹۹ بیت از این داستان را نگه داشته‌ و برخی از ابیات را که ارتباط مستقیمی با اصل داستان و مباحث اصلی آن نداشته‌اند، حذف کرده‌ام.

برخی از مباحثی که مولانا در ضمن این داستان مطرح کرده است، عبارتند از: «تأثیر همنشین در تبدیل صفاتِ بد به صفات نیک و بالعکس: قرآن‌ خواندن و درآمیختن با روان انبیا، دین و آزادی درونی، مقام رضا، مقام کلیت، خودخواهیِ نیکو، عظمت بی‌پایان انسان، پیوند عارف با خدا، :زبان و سخن، کیمیای صبر، تفاوت‌های کاملان و ناقصان، لقمۀ حلال و حرام، نظریۀ تولید، قانون جذب (رابطۀ دوطرفه میان طالب و مطلوب)، آبادی از راه ویرانی، علل خاموشی مولانا، فراسوی غم و شادی و رنج و راحت، حسام الدین چلپی، نظر مولانا دربارۀ شراب، پنهان کردن سودمندی‌ها و زیبایی‌ها و دانایی‌های خود، :تأثیر بد مدح و ستایش در انسان، حدشناسی، نیاز و فروتنی» و نظایر آنها.

شرح داستان طوطی و بازرگان شامل بیست و چهار قسمت است و کار اجرا، صبط و ویرایش آن در طول هشت ماه، از اردیبهشت تا آذر ۱۳۹۸، در مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا انجام شده است. من در این بیست و چهار جلسه، با ظرفیت اندک و دانش بسیار محدودم، کوشیدم در حد توان ابیات درخشان این داستان را شرح کنم، ولی صادقانه اعتراف می‌کنم توضیحات من دربارۀ این داستان در موارد فراوانی رسا و کافی نیست و در حد توضیح ظواهر داستان باقی می‌ماند. با این‌حال امیدوارم که این برگ سبز تحفه‌ای باشد برای دوستان صافی‌ضمیر و نیک‌نهادم.

تهیۀ این مجموعه بدون حضور صمیمانه و خالصانۀ اعضای کلاس امکان‌پذیر نبود. این عزیزان با حضور صمیمانه‌شان فضایی سرشار از نور و مهر را فراهم آوردند و زمینه را برای طرح و بحث مطالب آماده کردند. دوستان عزیزم، جناب آقای تجلی و جناب آقای افشار نیز با شور و شوق تمام کلاس را برگزار کردند و سرکار خانم هما خانجانی هم با دقت تمام فایل‌های صوتی را ویرایش کردند. از همۀ این عزیزان سپاسگزارم و امیدوارم که همواره شادمان و تندرست باشند.

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش 1)

مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا

زمان: بهار 1398

مدت سخنرانی: یک ساعت و بیست و چهار دقیقه

موضوعات
در این بخش نخست دربارۀ جایگاه داستان طوطی و بازرگان در دفتر اول مثنوی بحث شده است. آنگاه در جستجوی پیشنیۀ داستان طوطی و بازرگان در ادبیات فارسی، به روایت‌های عطار نیشابوری، خاقانی شروانی و اوحد الدین کرمانی اشاره شده است. در ادامه به سی و شش مورد از مباحثی که مولانا در ضمن داستان طوطی و بازرگان مطرح کرده است، به اختصار اشاره شده است.

* در این بخش، روایتی از داستان طوطی و بازرگان، با حذف همۀ مباحث و تحلیل‌های محتوایی که مولانا در ضمن داستان مطرح کرده است، فراهم آورده‌ام. این متن را هم در فایل پیوست می‌توانید ملاحظه بفرمایید.

* یک فایل پی دی اف به پیوست تقدیم شما دوستان عزیز می‌شود. می‌توانید هنگام گوش دادن به سخنرانی، به این فایل هم نگاه کنید و متن اشعار را ببینید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :28.500 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 1 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش 2)

مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا

زمان: بهار 1398

مدت سخنرانی: یک ساعت و دوازده دقیقه

موضوع
ادامۀ بحث درمورد مباحثی که مولانا در ضمن داستان طوطی و بازرگان مطرح کرده است.

* متن اشعار را در فایل پی دی افی که به پیوست تقدیم می‌شود، ملاحظه بفرمایید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :25.019 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 2 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش 3)

مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا

زمان: بهار 1398

مدت سخنرانی: یک ساعت و هفت دقیقه

موضوع
داستان طوطی و بازرگان در مثنوی 367 بیت دارد. من برای کلاس شرح مثنوی، 299 بیت از این داستان را انتخاب کرده‌ و 68 بیت آن را، به دلایل گوناگون، کنار گذاشته‌ام. در بخش سوم (همین سخنرانی)، این 299 بیت را خوانده‌ و بدون این که خود و مخاطب را درگیر جزئیات داستان کنم، با توضیحات مختصری ارتباط میان بخش‌های مختلف آن را نشان داده‌ام. هدف از این کار اولاً به دست آوردنِ چارچوب کلی داستان و ثانیاً لذت بردن از هنر شگفت‌آور مولاناست. پیشنهاد می‌کنم دوستان عزیز این بخش را چند بار به دقت گوش کنند و متن داستان را بارها بخوانند. به این ترتیب طرح کلی داستان در ذهن آنها نقش می‌بندد و در هنگام شرح ابیات، رشتۀ مطلب را از دست نمی‌دهد. امیدوارم با این روش، شعرهای جاودانۀ مولانا جان شما همراهان عزیزم را از مهر و آگاهی و نور سرشار کند.

ـ در دقیقۀ 12، ثانیۀ 37، «مرد بازرگان» را اشتباهاً «مرغ بازرگان» خوانده‌ام.
ـ در دقیقۀ 38، ثانیۀ 57، «کسی در ناکسی دربافتن» را اشتباهاً «کسی در ناکسی دریافتن» خوانده‌ام.

* همراه این بخش متن داستان را به صورت فایل پی دی اف تقدیم شما می‌کنم. در بیست و یک جلسۀ بعدی، بر اساس همین متن، داستان طوطی و بازرگان را می‌خوانم و توضیح می‌دهم.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :15.497 مگابایت

Tuti va Baazargaan | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش 4)

مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا

زمان: بهار 1398

مدت سخنرانی: یک ساعت و بیست و سه دقیقه

موضوع

شرح ابیات 1 تا 7: انواع همنشینی از نگاه مولانا

1) همنشینی با اولیای خدا
2) همنشینی با افراد هم‌سطح و هم‌جنس
3) همنشینی با انسان‌های بدکار و بدرفتار
4) همنشینی با احمقان

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :23.995 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 4 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش پنجم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: بهار 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و بیست و نُه دقیقه

موضوع
شرح ابیات 5 تا 10: ادامۀ بحث همنشینی؛ قرآن از نگاه مولانا
1) شرط بهره‌گیری از محضر انسان‌های والا
2) قرآن از نگاه مولانا
2-1) پیام‌ها و رسالت‌های اصلی قرآن
2-2) راه‌کارهایی برای بهره‌گیری از قرآن کریم

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :30.651 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 5 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش ششم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: بهار 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و بیست و پنج دقیقه

موضوع
شرح ابیات 9 تا 33: زندگی عاریه‌ای ؛ تلقی مولانا از دین
1) ما برای خوش‌بختی به دانایی کمی نیاز داریم.
2) سه ویژگی زندگی عاریتی از نظر هایدگر
3) تلقی مولانا از دین
3-1) اشاره به سه نوع دین‌داری از نظر دکتر سروش: دین‌داری مصلحت‌اندیش، دینداری معرفت‌اندیش و دین‌داریِ تجربت‌اندیش
3-2) نامعقول بودن دین؛ مزه و دین‌داری
3-3) دین و آزادی معنوی
3-4) دین و حیرت‌افکنی
3-5) دین و بسط اندرون
3-6) دین و رهانیدن انسان‌ها از شهوات نفسانی
3-7) آوازهای درونی و بیرونی پیامبران
4) شراب خوردن به یاد کسی

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :29.459 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 6 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش هفتم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: بهار 1398
مدت سخنرانی: پنجاه و نُه دقیقه

موضوع
شرح ابیات 34 تا 40: رضا
1) رضای عاشق در برابر معشوق
2) رضای شاگرد در برابر استاد
3) رضای انسان در برابر خدا
3-1) رضا در برابر تقدیر الهی
3-2) رضا در برابر خواست و ارادۀ خدا
3-3) رضا در برابر فرمان‌های خدا
3-4) رضا در برابر قانون‌ها و سنت‌های خدا
4) تعریف رضا: از صبر و قناعت، تا شکر و شادی، تا استغراق
5) مبانی خداشناختی مسألۀ رضا
6) نقش شمس تبریزی در تلقی مولانا از مسألۀ رضا

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :20.533 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 7 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش هشتم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: بهار 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و سه دقیقه

موضوع
شرح ابیات 40 تا 44: تلقی مولانا از قهر خدا ؛ مقام کلیت
1) تلقی مولانا از قهر خدا
1-1) توضیحی دربارۀ قهر خدا؛ لطف خفی و لطف جلی خدا
1-2) دلیل اختصاص اولیا و انبیا به قهر و بلای خدا
1-3) نقدی بر نظریۀ مولانا دربارۀ قهر خدا
1-4) فراسوی قهر و لطف
2) مقام کلیت (گسترش مرزهای وجودی انسان)

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :21.802 مگابایت

Tuti va baazargaan - 8 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش نهم)

مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: تابستان 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و هجده دقیقه

موضوع: شرح ابیات 44 تا 53

1) تفاوت‌های خوددوستی و خودخواهی
2) اشاره‌ای به عرفانِ حماسی مولانا
3) ارزش و اهمیت «همّت» در سلوک معنوی
4) اشاره‌ای مختصر به مسألۀ «شکایت» از نگاه مولانا
5) مولانا و مسألۀ «معراج»: قُرب؛ معراج جنینی؛ بُراق

در دقیقۀ 4، ثانیۀ 32، گفته‌ام بیت «هر آن کاو ز دانش برد توشه‌ای، جهانی است بنشسته در گوشه‌ای» را اشتباهاً به سعدی نسبت داده‌ام، ولی ظاهراً این بیت از ابن یمین است.

برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :27.020 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 9 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش دهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: تابستان 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و نوزده دقیقه

موضوع: شرح ابیات 51 تا 72:
1) لامکان
2) تفسیر مولانا از چهار نهر بهشتی
3) اشاره‌ای مختصر به مسألۀ «مراقبت از زبان »
4) رازِ تأثیرگذاریِ سخنان ما در دیگران؛ عیسی‌دم بودنِ جان انسان
5) راز شیرین‌سخنی؛ صبر در برابر لذات و شهوات
6) بحثی کوتاه دربارۀ «صبر»

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :27.343 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 10 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش یازدهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: تابستان 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و پانزده دقیقه

موضوع
شرح ابیات 73 تا 105 (بخش اول)
ــ تفاوت‌های کاملان و ناقصان (صاحبانِ دل و صاحبانِ نفس)

* در دقیقۀ 10، ثانیۀ 22، اشتباهاً به جای «بر خلافِ»، گفته‌ام: «بر اساسِ».
* در دقیقۀ 11، ثانیۀ 12، جملۀ «یعنی مثل پرنده‌های دریایی نیستی»، زائد است.
* در دقیقۀ 59، ثانیۀ 49، در شعر سعدی، اشتباهاً به جای «شوره‌بوم»، گفته‌ام: «شوره‌زار».
* در دقیقۀ 62، ثانیۀ 57، در مصراع دوم، اشتباهاً به جای «خطا»، گفته‌ام: «عطا».

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :25.915 مگابایت

Tuti va Baazargaan- 11 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش دوازدهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: تابستان 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و 24 دقیقه

موضوع
شرح ابیات 73 تا 95 (بخش دوم)
1) ادامۀ بحث تفاوت‌های کاملان و ناقصان
2) تفسیرهای مولانا از ماجرای «تبدیل شدنِ آتش به گلستان برای حضرت ابراهیم»
3) بهترین روشِ برخوردِ صاحب‌نفس در برابر صاحب‌دل
4) ضرورت و اهمیت «شنیدن» در سلوک معنوی و نیز در روابط انسانی
5) ارزش و اهمیت «گریه» از نگاه مولانا ؛ نقدی بر فرهنگ «گریه در ایران»

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :28.933 مگابایت

Tuti va Baazargaan- 12 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش سیزدهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: تابستان 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و 24 دقیقه

موضوع
شرح ابیات 96 تا 105: تغذیه و سلوک معنوی
1) اهمیت حلال‌خواری در رشد اخلاقی و معنوی انسان
2) آثار و نتایج حلال‌خواری و حرام‌خواری
3) تعریف غذای حلال و حرام
4) نگاهی به نقش جامعه در حلال‌خواری و حرام‌خواری
5) تبدیل حرام به حلال و برعکس
6) لزوم میانه‌روی در غذا خوردن برای عموم انسان‌ها
7) لزوم کم‌خوری و گرسنگی برای سالکان
8) رهایی از زندانِ شکم
9) غذاهای معنوی: عشق، ذکر، ایمان

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :29.013 مگابایت

Tuti va Baazargaan- 13 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش چهاردهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: پاییز 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و هفت دقیقه

موضوع
شرح ابیات 106 تا 140: مسألۀ کلامی «تولید/ تولد»
1) اشاره به نظرات جهمیه، اشاعره و معتزله درمورد مسألۀ «افعال انسان»
2) فاعل مباشر و فاعل بالتولید
3) نظر مولانا دربارۀ مسألۀ «تولید/ تولد»
4) لزوم توجه به موالید فعل (آثار و نتایج کارها)
5) اشاره‌ای به نظریۀ «اثر پروانگی»

* در دقیقۀ 4، ثانیۀ 22، در آیۀ قرآن، کلمۀ «فاسقٌ» را اشتباهاً «فاسقٍ» خوانده‌ام.

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :23.262 مگابایت

Tuti va Bazargaan - 14 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش پانزدهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: پاییز 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و پنج دقیقه

موضوع
شرح ابیات 139 تا 149:
1) بازشناسی انواع رنج و غم: 1) رنج‌های ناشی از بیماری‌های روانی، 2) رنج‌های بیهوده، 3) رنج‌های اجتناب‌ناپذیر، 4) رنج‌های والا
2) نادانی و رنج
3) دریغ و افسوس باعثِ بُریدن از وجودِ نقدِ خود می‌شود
4) اشاره‌ای به مشکلاتِ قافیه‌اندیشی در شعر فارسی
5) آدمی مخفی است در زیر زبان

* در دقیقۀ 32، ثانیۀ 40 به بعد، در داستانی که در باب پنجم گلستان آمده است، اشتباهاً به جای «طوطی»، گفته‌ام «طاووس».

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :22.555 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 15 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش شانزدهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا

زمان: تابستان 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و یازده دقیقه

موضوعات
شرح ابیات 146 تا 159: ادامۀ بحث «زبان» از نگاه مولانا
1) آدمی مخفی است در زیر زبان (این بحث در جلسۀ قبل گذشت)
2) رازهای شیرین‌سخنی
3) آفات زبان
4) محدودیت‌های زبان
5) درنگی در شاعرانگیِ مولانا

* در دقیقۀ 12، ثانیۀ 33، تعبیر «خرجِ مغز» را اشتباهاً « خرجْ مغز» خوانده‌ام. این تعبیر در برابر «دخلِ مغز» در بیت قبلی قرار دارد و ترکیب اضافی است.

* در دقیقۀ 31، ثانیۀ 25، اشتباهاً به جای «نیم عُمر» گفته‌ام «کلّ عمر».

* در دقیقۀ 56، ثانیۀ 9، اشتباهاً به جای «مهمونش» گفته‌ام «میمونش».

* در دقیقۀ 61، ثانیۀ 2، اشتباهاً به جای «شطح به حساب نمیاد» گفته‌ام «وجد به حساب نمیاد».

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :24.701 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 16 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش هفدهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: پاییز 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و بیست و سه دقیقه

موضوع
شرح ابیات 153 تا 181: ناز و نیاز

* در دقیقۀ 15، ثانیۀ 22، کلمۀ «ناخودآگاه» قید است و من، نمی‌دانم چرا، اشتباهاً آن را به شکل صفت، به کلمۀ «شخص» اضافه کرده‌ام.

* در دقیقۀ 55، ثانیۀ 14، به جای «عموم کسانی که در جمع حاضر می‌شوند، ترجیح‌شون اینه که …»، اشتباهاً گفته‌ام: «عموم کسانی که در جمع خدمت می‌کنند، ترجیح‌شون اینه که …».

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :28.713 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 17 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش هجدهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: پاییز 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و 22 دقیقه

موضوعات
شرح ابیات 176 تا 181: درنگی دیگر در شاعرانگی مولانا (انگیزه‌ها و موانع شعر گفتن مولانا)
1) نظر مولانا راجع به شعر خود: 1) سخن من غذای فرشته است، 2) سخن من سخن خداست، 3) سخن من نتیجۀ تقاضا یا فرمان خداست، 4) سخن من محصول ناهوشیاری است و 5) سخن من نتیجۀ جوششِ مهارناپذیر درونی است.
2) موانع سخن گفتنِ مولانا: 1) موانعی که به شخصیت او مربوط می‌شوند، 2) موانعی که به مخاطبان او مربوط می‌شوند.

* در دقایق 29 و 30، ضمن بحث شطح حلاج و ادعای خداییِ فرعون، این جمله که «از نظر حلاج همۀ ما خدایانی هستیم که از خداییِ خود ناآگاهیم» از اندیشمند فرزانه، استاد مصطفی ملکیان است. متأسفانه در ضمن سخنرانی از اشاره به مأخذ این جمله غفلت کرده‌ام. با آرزوی تندرستی و شادمانی برای آن استاد فرهیخته و والا.

* در دقیقۀ 66، ثانیۀ 35 به بعد جمله باید به این شکل اصلاح شود: «استاد شجریان عزیز در این بیت دو تا اشتباه دارند». با آرزوی تندرستی و شادی برای استاد شجریان بسیار عزیز.

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :28.253 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 18 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش نوزدهم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: پاییز 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و هجده دقیقه

موضوعات
شرح ابیات 176 تا 198
1) ادامۀ بحث «موانعِ سخن گفتنِ مولانا»
1-1) موانع مربوط به خودِ مولانا (نگاه کنید به بخش قبل)
1-2) موانع مربوط به مخاطبانِ مولانا (نگاه کنید به بخش قبل)
1-3) موانع مربوط به ذات زبان و شعر
1-4) موانع مربوط به عرفان

2) انسان‌ها معمولاً از نقطۀ قوّت خود آسیب می‌بینند.

3) درنگی در معنای «گِله و شکایت»
3-1) تفاوت شکایت با انتقاد
3-2) تفاوت شکایت با روایت

4) فراسوی دوگانگی‌هایی مانند غم و شادی، رنج و راحت، جور و احسان و مانند آنها

* در دقیقۀ 40، ثانیۀ 50 تا 55، دو بار کلمۀ «دُم» آمده و زائد است.

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :26.992 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 19 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش بیستم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: پاییز 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و بیست و پنج دقیقه

موضوع
شرح ابیات 199 تا 235
1) کوشش بیهوده به از خفتگی

2) نگاهی به رابطۀ مولانا و حسام الدین چلپی

3) بادۀ منصوری
3-1) انواع بادۀ منصوری
3-2) راه‌های دست‌یابی به بادۀ منصوری
3-3) پیامدها و نتایجِ مستی از بادۀ منصوری

* در دقیقۀ 70، ثانیۀ 50، به جای «اِستیناس» (= انس گرفتن)، اشتباهاً گفته‌ام «ایناس».

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :19.667 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 20 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش بیست و یکم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: پاییز 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و بیست و هفت دقیقه

موضوع
شرح ابیات 235 تا 265: درنگی در مدح‌جویی و تأییدطلبی انسان (بخش نخست)

1) بی‌اعتنایی به سرزنش‌های دیگران لازمۀ یک زندگی اصیل و سالم است.

2) اجازه ندهیم داوری‌های دیگران مدیریت عواطف ما را در دست بگیرد.

3) تفاوت توصیف و تشویق با مدح

4) انگیزه‌های مداحی

5) انواع مدح در ادبیات فارسی: 1) مداحی چاپلوسانه، 2) مداحی باورمندانه، 3) مداحی عاشقانه، 4) مداحی خیرخواهانه

6) آفات مدح: 1) آفات مدح برای شخص مداح، 2) آفات مدح برای ممدوح و 3) آفات مدح برای جامعه.

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :20.032 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 21 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش بیست و دوم)
مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا
زمان: پاییز 1398
مدت سخنرانی: یک ساعت و نیم

موضوع
شرح ابیات 235 تا 265: درنگی در مدح‌جویی و تأییدطلبی انسان (بخش دوم)
1) ادامۀ بحث درمورد آفات مداحی برای ممدوح
2) آفات مداحی برای جامعه
3) راه‌کارهایی برای محفوظ ماندن از ستایش‌ها و سرزنش‌های دیگران
4) آسیب‌شناسی نظریۀ مولانا دربارۀ داوری‌های دیگران

* در دقیقۀ 26، ثانیۀ 28، به جای «انسان‌های لایق»، اشتباهاً گفته‌ام «انسان‌های نالایق».

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :31.191 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 22 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش بیست و سوم)

مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا

زمان: پاییز 1398

مدت سخنرانی: یک ساعت و بیست دقیقه

موضوعات

شرح ابیات 265 تا 282

1) داستان طوطی و بازرگان نقد حال مولاناست.

2) تفسیر مولانا از جملۀ «ما شاءَ اللهُ کان» (هر چه خدا بخواهد، همان می‌شود)

3) نگاهی کوتاه به «نیایش‌های مولانا»؛ هفت نمونه از حاجت‌های والای مولانا در نیایش‌های عارفانه‌اش

4) اشاره‌ای کوتاه به آفاتِ علم

5) نظر مولانا دربارۀ نظام علّیت و چیرگی خدا بر آن

6) چند نکته دربارۀ «خواب» و «رؤیا» از نگاه مولانا

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :27.657 مگابایت

Tuti va baazargaan - 23 | دانلود فایل PDF

شرح داستان طوطی و بازرگان (بخش بیست و چهارم / بخش آخر)

مکان: مؤسسۀ لغت‌نامۀ دهخدا

زمان: پاییز 1398

مدت سخنرانی: یک ساعت و سی و سه دقیقه

موضوع
شرح ابیات 283 تا 299

1) درنگی در تضادهای درونی انسان

2) «دل» از نگاه مولانا: 1) ایمن‌آباد بودنِ دل، 2) تفاوت‌های دل راستین و دل دروغین، 3) راه‌های دست‌یابی به دل راستین

3) نظر مولانا دربارۀ «عقل کل» و «عقل جزوی»

4) سه معنای «بو» در نظر مولانا

5) «حدشناسی»

* برای مشاهدۀ متن داستان طوطی و بازرگان، به فایل پی دی افی که ضمیمۀ بخش سوم است، نگاه کنید.



دانلود سخنرانی

حجم فایل :26.772 مگابایت

Tuti va Baazargaan - 24 | دانلود فایل PDF

با دیدگاهتان به اثربخشی متن کمک کنید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *



مهناز صلاحی
سپاس وفعالان درودها


پروانه احمدی
با سپاس بسیار. خدا اجر دنیا و آخرت نسیب آقای دکتر شهبازی و زحمت کشانی که امکان دسترسی برای همگان فراهم میکنن. فوق العاده زیبا و تاثیرگزاز. روح و جان به پرواز در میاد. منکه زبانم از بیان اینهمه زیبایی و تاثیر گذاری عاجزه. از این کیمیای سخن میخوام بیهوش بشم. ممنونم ممنونم ممنونم


پروانه احمدی
عرض سلام بازهم سپاس فوق العاده زیباست. فقط من دوست داشتم متن سخنرانی رو هم داشته باشم. آیا امکانش هست؟ از پاسختون ممن‌ن میشم


ملیحه امین فر
بسیار سپاسگذارم . همیشه برام سؤال بود چرا طوطی خودش و به مردن زد و آزاد شد ؟


ملیحه امین فر
بسیار عالی . از ابتدایی همیشه دنبال داستان کامل طوطی و بازرگان بودم . بسیار سپاسگزارم.


جواد شبانی
با درود و سپاس بسیار از زحمات ارزشمند شما . استاد گرانمایه جناب شهبازی بزرگوار در خراسان جنوبی به بازوبند هیکلی هم میگوییم


صالح
سلام و ارادت متاسفانه، دیر این سایت رو پیدا کردم ولی خوشبختانه پیدا کردم! چندی ست که مولانا میخونم و مطمئنم این مطالب کمک زیادی در خودشناسی به من خواهد کرد. پی دی اف تمام جلسات رو کپی گرفتم و الان جلسه چهارم طوطی و بازرگان هستم. با تمام وجود اون ها رو گوش می‌کنم و در حین لذت، بهره های بسیاری بردم. بسیار بسیار متشکرم از این که چقدر سخاوتمندانه مطالب عالی رو در اختیار دیگران گذاشتید. تنها پیشنهاد من اینه که اگه امکان داره شماره حسابی رو برای donate کردن معرفی کنید که اگر کسی خواست، امکانش وجود داشته باشه. با احترام و سپاس بيکران...


صالح
جلسه هفتم - در باب تقدیر: وقتی در "لازمان" هستیم، در همین لحظه هم به دنیا آمده ایم، هم داریم زندگی میکنم و هم مرده ایم. نخ زمان رو باید از ذهن بیرون کشید تا متوجه معنای تقدیر الهی شد. حالا اگر اصل ما در ساحتی لازمان وجود داشته باشد، می‌توانیم بگوییم از این زندگی با تمام جزئیات و حالات اون آگاهی داشته ایم. شاید هم انتخاب این زندگی، انتخاب خود ما بوده! در باب قوانین خدا و خواست خدا: به عقل ناقص این حقیر هر دو یکی است. در باب معنی رضا: رضایت امری درونی و حالتی از بودن است‌. ما در کیفیتی از بودن، خود را راضی می‌دانیم. گزینه یا انتخابی نیست. ضمنا، آگاهی در رضایت نیست! بلکه رضایت نتیجه آگاهی است.


admin
سلام وقت بخیر برای بخش دونیت میتوانید از لینک های پایین صفحه استفاده کنید با تشکر


احمد برنجچی
سلام بر استاد سخن اقای دکتر شهبازی ایشان با اینهمه آگاهی و تسلط که بر این گنج مولانا دارند و به خوبی و زیبایی تمام اشعار را تفسیر می‌کنند با شجاعت تمام و فروتنی بیماند میگویند که بعضی از کلام های حضرت را متوجه نشدند آفرین بر این مرد بزرگ من با تفسیر اشعار را از نظر بسیاری دیگر از استادان پیگیری میکنم ولی هیچ کدام به زیبایی و روشنی تفسیر ایشان ندیدم برای ایشان آرزوی سلامتی و شادکامی دارم هرچندکسی که با مولانا آشنا است در دریای شادی آن حضرت همیشه زندگانی می‌کند


سیدحسین
سلام، استاد شرح حافظ نداره؟ این مجموعه که تا حالا تا جلسه دهم رو گوش دادم از نظر من خیلی خوب بوده


خانم سپهری
سلام دوست عزیز. استاد شرح حافظ ندارند ولی چند سخنرانی در مورد حافظ دارند که می تونید در سایت ببینید.


منیره عباسی
بسیار خوشحالم که با استاد شهبازی آشنا شدم. خدا حفظشون کنه و در نور باشند.


اسماعیلیان
عرض سلام و ارادت فراوان، از شرح روان، سخاوتمندانه و استادانه، استاد بزرگوار جناب استاد شهبازی ممنونم، چقدر عالی و زیبا بیان می فرمایید. واقعا نمی دانم با چه الفاظی از شما تشکر کنم. برای شما سلامتی و خیر وبرکت روز افزون آرزومندم.