معرفی کتاب دربارۀ مولانا (۱)
کتاب «مولانا، دیروز تا امروز، شرق تا غرب»، تألیف دکتر فرانکلین دین لوئیس، کتابی بسیار باارزش درزمینۀ مولاناشناسی و مولاناپژوهی است. دکتر لوئیس که دانشیار زبان و ادبیات فارسی در گروه زبان‌ها و تمدن‌های خاور نزدیک در دانشگاه شیکاگو است، عشقی فراوان به ایران و ادبیات فارسی دارد. او با دانشِ عمیق و گسترده و نگاهِ جامعِ خود، کتابی بسیار خواندنی را پدید آورده است که تا مدت‌ها به عنوان یکی از ده اثر برتر در زمینۀ مولاناپژوهی باقی خواهد ماند. از ویژگی‌های این کتاب آن است که بسیاری از سخنانِ مولاناشناسانِ پیشین را به چالش می‌کشد و آنها را نقد می‌کند و نظرات نوی را در اختیار خواننده قرار می‌دهد. گذشته از این اطلاعات کتاب بسیار روزامد است و از آخرین تحقیقتات در زمینۀ مولانا بهره گرفته است.
کتاب «مولانا، دیروز تا امروز، شرق تا غرب» دارای یک درآمد است که مؤلف در آن به اختصار از «تبِ مولانا در آمریکا» سخن می‌گوید و پس از آن اندکی راجع به زندگی و اندیشۀ مولانا بحث می‌کند و دربارۀ دین و تصوفِ مولانا و رابطۀ او با سلسلۀ کبرویه مباحث مفیدی را مطرح می‌کند. این کتاب دارای پنج بخش و پانزده فصل است. بخش‌های پنج‌گانه و فصل‌های پانزده‌گانۀ کتاب، به ترتیب، از این قرارند:
بخش اول: پیران جلال الدین
فصل ۱: بهاء الدین ولد، سلطانِ علما
فصل ۲: سید برهان الدین محقق ترمذی
فصل ۳: مولانا جلال الدین به تنها
فصل ۴: شمس الدین تبریز (بحث‌هایی دربارۀ تبریز، طلوع شمس، شمس در آسمانِ قونیه، غیبت شمس، مبهم‌ترین قتل، مولانا در جستجوی شمس، برخی از تعالیم شمس)
بخش دوم: فرزندان مولانا و اخیان
فصل ۵: از شمس تا پسر (بحث دربارۀ صلاح الدین زرکوب و حسام الدین چلپی و سلطان ولد)
فصل ۶: مولانا در پردۀ حکایت (بررسی سیمای مولانا و خانوادۀ او در رسالۀ سپهسالار و مناقب العارفین)
بخش سوم: متون و معارف
فصل ۷: دربارۀ شرح حال مولانا (نگاهی به جدول زمان‌بندیِ رویدادهای خاندان ولد تا درگذشت مولانا، رابطۀ مولانا با دیگر بزرگانِ قونیه، آثار مولانا، سماع و …)
فصل ۸: اشعار مولانا
فصل ۹: معارف مولانا (صورت و معنی، عقل و جان، بینش معنوی، آداب ظاهری، اولیا و مشایخ، جبر و اختیار و …)
بخش چهارم: مولانا و مولویان در جهان اسلام
فصل ۱۰: سلسلۀ مولویان (آرامگاه مولانا، چلپیها، تاریخ اخیر مولویان، مولوی‌خانه‌ها و …)
فصل ۱۱: مولانا در جهان اسلام (مولانا در ادبیات، تاریخ شروح مثنوی، مولانا در ادبیات و افکار مسلمانان امروز و …)
بخش پنجم: مولانا در غرب، مولانا در کشورهای دیگر دنیا
فصل ۱۲: آغاز آشناییِ غرب با مولانا (تأثیر مولوی بر ذهن غربیان، مولانا و الهیون غرب در قرن نوزدهم و …)
فصل ۱۳: تاریخ مولاناپزوهی (نسخه‌های چاپی و مولاناپژوهی، پژوهش دربارۀ فلسفۀ مولانا، مولانا در تحقیقات آلمانی‌زبان، مولانا در تحقیقات فرانسوی‌زبان، مولوی‌پژوهی در ترکیه، مولاناپژوهی به زبان عربی و ….)
فصل ۱۴: ترجمه‌ها، انتقال‌ها، بازنویسی‌ها، روایت‌ها و تقلیدها (مولانا به زبان فرانسه، مولانا به زبان آلمانی، مولانا در جهان انگلیسی‌زبان، مولانا در آثار شاعران، مولانا خداوند الهام، مولانا در دیگر کشورهای دنیا)
فصل ۱۵: مولانا بر صفحۀ چندین رسانه (مولانا مایۀ ترانه، موسیقی مولویان، مولانا در نوار ویدئو، مولانا در اینترنت، درویشان نظاره‌گر)
کتابِ «مولانا دیروز تا امروز، شرق تا غرب» با خاتمه‌ای پایان می‌یابد و فهرست‌های جالبی مانند نمایۀ آیات و احادیث، فهرست اشعار و نمایۀ نام‌ها و موضوعات بر غنای آن می‌افزایند.
همۀ فصول این کتاب، به ویژه سه فصل آخر آن، برای ما ایرانیان، بسیار جالب توجه هستند و می‌توانیم در آنها مطالبِ دست اولی را پیدا کنیم. این کتاب را استاد حسن لاهوتی، با دقتی تمام به فارسی برگردانده‌اند و نشر نامک، آن را در ۱۰۲۴ صفحه، به شکلی آراسته چاپ کرده است. مطالعۀ این کتاب برای همۀ کسانی که به مولانا و آثارِ او علاقه‌مندند، ضرورت دارد.
نام انگلیسی کتاب:
Rumi, past and present, east and west