ایرج شهبازی

مولانا

مولانا و ترس و تجارت بسیاری از باورها، از فرط شهرت و تکرار، به حقایقی بدیهی تبدیل می‌شوند و کمتر کسی به خود اجازه می‌دهد در آنها تردید کند، اما باید بدانیم که هر سخن مشهوری لزوماً درست نیست و لازمۀ حقیقت‌جویی تردید کردن در بدیهیات است. درمورد مولانا نیز...

- مشاهده مطلب

۱۲ آذر ۱۴۰۴

برگزیده‌های متون ادبی و عرفانی

پیش او دو «اَنَا» نمی‌گنجد؛ تو اَنَا می‌گویی و او اَنَا. یا تو بمیر پیش او، یا او پیش تو بمیرد، تا دوی نمانَد. اما آنکه او بمیرد، امکان ندارد، نه در خارج و نه در ذهن؛ که وَ هُوَ الْحَیُّ الَّذِيْ لایَمُوْتُ. او را آن لطف هست که اگر ممکن بودی،...

- مشاهده مطلب

۱۲ آذر ۱۴۰۴

در ستایش دوراندیشی

در ستایش دوراندیشی بر پایۀ سخنان مولانا، می‌توان تقسیم‌بندی جالبی از انواع گوناگون انسان‌ها، در مواجهه با مسألۀ «عاقبت‌اندیشی» مطرح کرد. مولانا در دو قطعۀ مهم از فیه ما فیه، خود به این‌گونه تقسیم‌بندی‌ها اشاره کرده است. او در قطعۀ زیر انسان‌ها را به چهار گروه تقسیم کرده است: 1)...

- مشاهده مطلب

۱۲ آذر ۱۴۰۴

منابعی برای مطالعه دربارۀ زندگی شمس و مولانا

منابعی برای مطالعه دربارۀ زندگی شمس و مولانا ـــ زرين كوب، عبدالحسين (1379). پله پله تا ملاقات خدا: دربارۀ زندگی، اندیشه و سلوک مولانا جلال الدّین رومی. تهران: علمی. ـــ سپهسالار، فريدون بن احمد (1385). رسالۀ سپهسالار در مناقب حضرت خداوندگار. مقدمه، تصحيح و تعليقات: محمد افشين وفايی. تهران: سخن. ـــ سروش،...

- مشاهده مطلب

۱۲ آذر ۱۴۰۴

هوشیاری

هوشیاری بااین‌که آگاهی و هوشیاری از مهم‌ترین ویژگی‌های انسان و یکی از بزرگ‌ترین عللِ برتریِ او بر دیگر موجودات است، امّا عارفان و از جمله مولانا، میانۀ خوبی با هوشیاری ندارند و آن را مایۀ نقص و ننگِ سالک به شمار می‌آورند. در آغاز ممکن است که این کار عارفان...

- مشاهده مطلب

۱۲ آذر ۱۴۰۴

مولانا و عید

مولانا و عید مولوی در بیش از هشتاد غزل، بیشتر از دویست بار از کلمۀ «عید» و مشتقاتِ آن مانند «عیدی، عیدانه، عیدوار، عیدگاه، عید کردن» و نظایر آنها استفاده کرده است. بسامدِ بالای کلمۀ عید در اشعار مولانا نشانۀ شادیِ عمیق، اصیل و فراگیرِ اوست. در اینجا به سه...

- مشاهده مطلب

۱۲ آذر ۱۴۰۴

مولانا و شیوۀ برخورد با یک احمق

مولانا و شیوۀ برخورد با یک احمق مولانا برای تبیین شیوۀ برخورد با یک انسان احمق سه داستان زیبا در مثنوی آورده است: 1) داستان دوستی خرس و مردی که او را نجات داد: در این داستان می‌بینیم که دوستیِ آن مرد با خرس که در اینجا نمادِ انسان‌های ابله...

- مشاهده مطلب

۱۲ آذر ۱۴۰۴

در جستجوی انسان

در جستجوی انسان یکی از معروف‌ترین شعرهای مولانا، دو بیت زیر، از غزل «آرزو» است: دی شیخ، با چراغ، همی‌گشت گِردِ شهر کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست گفتند: «یافت می‌نشود، جُسته‌ایم ما». گفت: «آن‌که یافت می‌نشود، آنم آرزوست». (کلیات شمس، چاپ استاد فروزانفر، غزل 441) مولانا در این داستان از شیخی سخن می‌گوید...

- مشاهده مطلب

۱۲ آذر ۱۴۰۴

خدا همچون عشق

خدا همچون عشق مولوی در اشعارِ خود، بارها به صراحت «عشق» را یکی از نام‌های خدا دانسته است. دربارۀ این مسألۀ مهم، به اختصار، به یک نکتۀ مهم، راجع به مسألۀ «توقیفیت یا عدم توقیفیتِ اسماء خداوند» اشاره می‌کنیم. از دیرباز این پرسش مطرح بوده است که آیا نام‌های خداوند...

- مشاهده مطلب

۱۲ آذر ۱۴۰۴

شرح داستان «وزیر یهودی و مسیحیان»

شرح داستان «وزیر یهودی و مسیحیان»، از دفتر اول مثنوی داستان شگفت‌آور «وزیر یهودی و مسیحیان»، از داستان‌های بلند دفتر اول مثنوی است. پیرنگ این داستان کمی پیچیده است و آن را به شکلی که مولانا به شعر کشیده است، در هیچ متنی نمی‌توان یافت. احتمالاً مولانا بخش‌های مختلف این...