خیال معشوق در دیوان شمس

خیال معشوق در دیوان شمس یکی از مهم‌ترین مسائل در مثنوی معنوی و دیوان شمس، مسألۀ «خیال» است. کلمۀ خیال و مشتقات آن مانند «خیالی، خیالیان، خیالات، خیال‌وار، خیالانه، خیال‌اندیش، خیال‌آشام، خیال‌چین» و نظایر آنها بیش از چهارصد بار در غزلیات دیوان شمس به کار رفته است. همین بسامدِ بسیار...

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

مولانا و سماع

مولانا و سماع سماع یکی از مهم‌ترین و بحث‌برانگیزترین مسائل در زندگیِ مولاناست و اگرچه بسیاری از عارفان مسلمان سماع می‌کرده‌اند، این نام مولاناست که با سماع پیوندی ناگسستنی یافته است و تقریباً هر جا که از سماع سخن می‌رود، نام مولانا به خاطر می‌آید. دربارۀ سماع فراوان گفته و...

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

شرح غزل ۱۸۲۳ غزلیات شمس

یکی از ویژگی‌های سبکیِ مولانا، حذف کردنِ حرف اضافه است. در مصراع دوم، حرف اضافۀ «در»، پیش از «دو جهان» حذف شده است // ای دو جهان پناهِ من: ای کسی که در دو جهان پناهِ من هستی! بیت دوم: سیر نشدنِ عاشق از معشوق: عاشق هیچ‌گاه از بودن...

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

شرح غزل ۷۶۵ غزلیات شمس

این غزل زیبا از امیدی بس دلنشین سرشار است. مولانا در این غزل می‌کوشد همۀ بهانه‌های ناامیدی را از ما بگیرد و متقاعدمان سازد که در هیچ شرایطی، دلیلی برای مأیوس شدن وجود ندارد. اگر حضرت دوست امروز تو را برانَد، مطمئن باش که فردا حتماً تو را با...

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

معرفی کتاب دربارۀ مولانا (۴)

معرفی کتاب دربارۀ مولانا (4) سرِّ نی؛ نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی از دکتر عبدالحسین زرین‌کوب. انتشارات علمی، 1394، چاپ چهاردهم. خوب است که همین اولِ کار بگویم که به نظر من برترین اثر علمی دربارۀ مثنوی مولانا، همین کتاب «سرِّ نی» است؛ یعنی اگر من بخواهم از میان صدها...

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

معرفی کتاب دربارۀ مولانا (۳)

معرفی کتاب دربارۀ مولانا (3) باغِ سبز؛ گفتارهایی دربارۀ شمس و مولانا از دکتر محمد علی موحد. نشر کارنامه ، 1387، چاپ دوم. دکتر محمدعلی موحد از استادان و پژوهشگرانِ برجستۀ زمانۀ ما هستند و کتاب‌های بسیار ارزشمندی در زمینه‌های متنوعی، مانند حقوق، نفت، عرفان، ترجمه و شعر از خود به یادگار...

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

روشِ مطالعۀ مثنوی

روشِ مطالعۀ مثنوی دوستان زیادی از من می‌خواهند که برنامه‌ای برای مطالعۀ مثنوی و دیوان شمس به ایشان پیشنهاد کنم. در پاسخ به درخواست این دوستان، نکاتی را دربارۀ مطالعۀ مثنوی تقدیم می‌کنم و بحث دربارۀ دیوان شمس را به زمانی دیگر وامی‌گذارم: به نظرم برای مطالعۀ هر کتابی، از جمله...

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

شرح غزل ۱۰۴۳ غزلیات شمس

چنان مستم، چنان مستم من امروز که از چنبر برون جَستم من امروز چنان چیزی که در خاطر نیابد چنانستم، چنانستم من امروز به جان با آسمانِ عشق رفتم به صورت گر در این پستم من امروز

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

خِرَدِ انعطاف (۱)

خِرَدِ انعطاف (1) غالباً تصور بر این است که انسان ‌هرقدر سختگیرتر، حساس‌تر، جدی‌تر و انعطاف‌ناپذیرتر باشد، بهتر از خود دفاع می‌کند و کارِ خود را بیشتر پیش می‌بَرَد، اما واقعیت این است که در بسیاری از اوقات، باید مانند آب نرم بود، تا راهِ خود را در میان سنگلاخِ...

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴

شرح غزل ۱ غزلیات شمس

ای رستخیز ناگهان، وی رحمت بی‌مُنتها! ای آتشی افروخته، در بیشة اندیشه‌ها امروز خندان آمدی، مفتاحِ زندان آمدی بر مستمندان آمدی، چون بخشش و فضلِ خدا

- مشاهده مطلب

۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴