شرح غزل ۱۶۰۸ غزلیات شمس

سراسرِ این غزلِ زیبا، به سخن گفتن از «تضادهای درونیِ انسان» اختصاص دارد و از کشاکش‌ها و کشمکش‌هایی که انسان در درونِ خود تجربه می‌کند، سخن می‌گوید. در توضیحِ این نکتۀ مهم باید گفت که ساختارِ وجودیِ انسان به گونه‌ای است که او را در برزخِ میانِ فرشته...

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳

شرح غزل ۸۲ غزلیات شمس

مطلع این غزل از حکیم سنایی غزنوی است و مولانا در بیت 21، خود، نامِ سنایی را آورده و نشان داده که این شعر را از او گرفته است. بیتِ نخستِ شعرِ سنایی چنین است: معشوق به‌سامان شد، تا باد چنین باد! کفرش همه ایمان شد، تا باد چنین باد! (دیوان...

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳

شرح غزل ۲۱۳۱ غزلیات شمس

این غزل در وزن «مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن» و در بحر «رجزِ مثمّن سالم» سروده شده است. طبق شمارش فهرستِ نسخۀ قونیه، به کوشش دکتر توفیق سبحانی، مولانا 163 غزل در این وزن و بحر سروده است؛ بنابراین می‌توان گفت که این وزن یکی از پرکاربردترین وزن‌ها در...

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۴۵۸ غزلیات شمس

مولانا بارها در دیوان شمس و مثنویِ شریف، خدا، عشق و غم را به «شیر» تشبیه کرده است. به نظر می‌رسد که مهم‌ترین وجوهِ شَبَه در این تشبیه عبارتند از: پادشاهی، هیبت، شکوهمندی، اقتدار و شکارگری. بیت پنجم: خارِ سرِ دیوار که اساساً برای جلوگیری از ورودِ دزدان و...

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۳۹۳ غزلیات شمس

این غزل بر وزن «مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن» و در بحر «رَجَزِ مَطوی» سروده شده است. این وزن دارای ضربی تند و شتابان و برای رقص و پایکوبی بسیار مناسب است. مولانا علاقۀ زیادی به این وزن داشته و طبق شمارش دکتر توفیق سبحانی (ضمیمۀ کلیات شمس، چاپ قونیه،...

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳

شرح غزل ۳۷ غزلیات شمس

توضیحات * از موسیقی به سوی معنا: یکی از مهم‌ترین مسائل در دیوان شمس آن است که مولانا در مواردِ فراوانی، از موسیقی به طرف معنا می‌رود؛ یعنی این زیبایی‌های موسیقایی و روابطِ آواییِ واژه‌هاست که ذهنِ مولانا را به سوی موضوع و معنا راه می‌بَرَد و او را از...

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳

شرح غزل ۲۸۳۱ غزلیات شمس

مولانا در این غزلِ بسیار شورانگیز و زیبا، با لحنی تأثیرگذار درمورد «نمازِ مستان» سخن می‌گوید. سخنانِ او دربارۀ نمازِ عاشقانه و مستانه، آنچنان خالصانه و مؤثرند که هر دلِ چون سنگی را نرم می‌کنند و آب در هر دیده‌ای می‌گردانند. بیت پنجم: مولانا در این بیت می‌گوید: آن‌قدر...

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳

شرح غزل ۳۰۲ غزلیات شمس

در هوایت بی‌قرارم روز و شب سر ز پایت برندارم روز و شب روز و شب را همچو خود مجنون کنم روز و شب را کی گذارم روز و شب؟

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳

شرح غزل ۵۶۳ غزلیات شمس

بخش اعظم این غزل دربارۀ «مصاحبت» است. مولانا در این غزل می‌کوشد که ویژگی‌های همنشینِ شایسته را برای ما مشخص کند و از همنشینی با «ناجنسان» ما را بر حذر بدارد. به نظر او در این دنیا ابلیسانِ آدم‌رو بسیارند؛ کسانی که با زیرکی و نیرنگ ما را فریب...

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۰۴۳ غزلیات شمس

چنان مستم، چنان مستم من امروز که از چنبر برون جَستم من امروز چنان چیزی که در خاطر نیابد چنانستم، چنانستم من امروز به جان با آسمانِ عشق رفتم به صورت گر در این پستم من امروز

- مشاهده مطلب

۶ مرداد ۱۴۰۳