مثنوی

عاشق هیچ‌گاه از عشق ورزیدن به معشوق و از بودن در کنار او سیر نمی‌شود. وضعیتِ روحیِ عاشق در کنارِ معشوق، درست مانندِ وضعیت ماهی در درون آب است، همان‌گونه که ماهی هیچگاه از آب سیر نمی‌شود و بلکه بدون آب نمی‌تواند زندگی کند، عاشق هم با معشوق...
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳

مولانا و مکرِ خدا یکی از نکات بسیار جالب در دیوان شمس، آن است که معشوق/ خدا پیوسته با صفتِ «مکر و جادوگری» توصیف می‌شود؛ به عبارتِ دیگر، خدا از نظرِ مولوی موجودی مکّار و فریبنده است. اگرچه در نزدِ صوفیان و عارفانِ پیش از مولانا نیز بارها با چنین...
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳

مولانا و فرهنگ عیّاری مسألۀ «عیّاری» یکی از مهم‌ترین مسائل در فرهنگ ماست. عیّاران و جوانمردان، در طول تاریخ، فرهنگی بسیار غنی و پیچیده را پدید آوردند که شامل مجموعۀ عظیمی از باورها و آداب و رسوم بود. گذشته‌ازاینها عیّاران در تحوّلاتِ سیاسی و اجتماعیِ جامعۀ ایرانی نقش بسیار مهمی...
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳

مولانا و "عهد ألَست" تعبیر «ألست» از این بیت، از قرآن کریم (سورۀ اعراف، آیۀ 172) گرفته شده است: «وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ؟ قالُوا: بَلى‏ شَهِدْنا أَنْ تَقُولُوا يَوْمَ اَلْقِيامَةِ إِنَّا كُنَّا عَنْ هذا غافِلِينَ»؛ یعنی: «و [یاد...
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳

همّت واژۀ «همّت» به معنی «جمع کردنِ همۀ نیروهای خود برای به دست آوردنِ یک هدف» است؛ بنابراین شخصِ دارای همّت کسی است که نیروی عظیمی را که در خود ذخیره دارد، صرف کارهای پراکنده نمی‌کند، بلکه یک‌دل و یک‌جهت، سر در پیِ مقصود خود می‌گذارد و به هیچ وجه...
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳

حدیث «لولاک» از نگاه مولانا خانوادۀ مولانا به جملۀ «لولاک لماخلقت الافلاک» توجه زیادی داشته‌اند. برای نمونه. نگاه کنید به معارف بهاءولد، ج 1، ص 141، فیه ما فیه، ص 46، 105 و 203، مجالس سبعه، ص 63، معارف سلطان ولد، ص 73 و 294 و مناقب العارفین، ص 871...
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳

پرهیز از میان‌مایگی یکی از خطراتی که زندگانیِ اصیلِ ما را تهدید می‌کند، خطر «میان‌مایگی» است. هیچ چیز مثل ابتذال و روزمرّگی روحِ آدمی را به لجن نمی‌کشد. میان‌مایگی و ابتذال سبب می‌شوند همۀ تازگی و طراوتِ خود را از دست بدهیم و روزهای ما از پسِ هم بگذرند، بی‌آنکه...
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳

قوتِ جان هرکه روی زمین، زیبایی را بداند، زشتی درست می‌کند. هرکه بداند که خوبی خوب است، بدی درست می‌کند؛ چونکه بود و نبود با هم پیدا می‌شوند سخت و آسان مکمّلِ یکدیگرند دراز و کوتاه همدیگر را شکل می‌بخشند بالا و پست به همدیگر وابسته‌اند نت و صدا با هم موسیقی را می‌سازند پیش و...
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳

مولانا بارها از «شکر و قندِ مصر» یاد کرده است. ظاهراً شکر در مصر فراوان و مرغوب بوده است. گذشته‌ازاین، مصر به خاطر وجودِ حضرت یوسف، به شکلی مضاعف، کانِ قند و شکر بوده است؛ لذا مولانا مصر و یوسف و شکر را غالباً در پیوند با هم...
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳

شکست و پیروزی افراد زیادی را می‌شناسم که بر اثر یک شکستِ عاطفی، یا به خاطر یک ناکامیِ علمی، یا به سببِ یک شکست اقتصادی و نظایر آنها، برای همیشه پای خود را از گردونۀ زندگی بیرون کشیده و دست از هرگونه تلاشی برای برخاستن و ساختنِ زندگی خود برداشته‌اند....
- مشاهده مطلب
۱۱ شهریور ۱۴۰۳