افرادِ عامل و افرادِ واکنشی
استاد استفان کاوی، در کتاب بسیار ارزشمند «هفت عادت مردمانِ مؤثر» انسان‌ها را، از حیثِ مسئولیت‌پذیری، به دو گروه تقسیم می‌کند: افرادِ عامل و افراد واکنشی. و در ادامه، به مهم‌ترین ویژگی‌های این دو گروه اشاره می‌کند. ما در اینجا به ویژگی‌های افراد عامل اشاره می‌کنیم و خوانندۀ ارجمند، خود، می‌تواند از طریق نقاطِ مقابلِ این ویژگی‌ها، افرادِ واکنشی را تشخیص بدهد و دریابد که خودِ او یک شخصِ عامل است، یا یک فردِ واکنشی. ویژگی‌های افراد عامل عبارت است از:
۱) مسؤولیت زندگی خود را بر عهده گرفتن (قابلیت پاسخگویی داشتن، پرهیز کردن از فرافکنی، احساس قربانی شدن نداشتن).
۲) احساسات را تابع ارزش ها کردن (تبدیل کردن عشق به فعل).
۳) ملامت نکردنِ اوضاع و شرایط بیرونی.
۴) انتخاب آگاهانۀ مبتنی بر ارزش‌ها.
۵) تمرکز کردن بر حلقۀ نفوذ و بی‌توجهی به حلقۀ نگرانی (کنترل مستقیم، کنترل غیر مستقیم و عدم کنترل).
۶) بنا کردن زندگی خود بر «بودن» و نه بر «داشتن».
۷) استفاده کردن از زبانِ ویژه‌ای که بیانگر فعّال و عامل بودن است.
۸) نگاه درست به اشتباهات و خطاهای خود.
۹) متعهد بودن نسبت به قول‌ها و پیمان‌های خود.
۱۰) حال و هوای ویژۀ خود را داشتن و تأثیرنپذیرفتن از فضای بیرونی و هوای اجتماعی (زندگی عاطفی خود را بر اساس رفتار و گفتارِ دیگران بنا نکردن).
۱۱) رنج نکشیدن و آزرده نشدن به خاطر حوادث و وقایع بیرونی، به خاطر برداشت‌های درست و تفسیرهای خوب از حوادث ظاهراً ناخوشایند.
۱۲) نگاهداری افراد در مسیر مسؤولانه و آنها را به خود وانهادن برای تقویت روحیۀ مسؤولیت‌پذیری و استقلال در آنها.
۱۳) واقع‌بینی به جای خوش‌بینی و مثبت‌اندیشی (دیدنِ واقعیت‌های تلخ و موانع محدودکننده و در عین حال پرهیز از فرافکنی و انفعال).
استفان کاوی، «هفت عادتِ مردمانِ مؤثر»، ترجمۀ محمدرضا آل یاسین، صص ۱۰۶ – ۷۴٫