تحفه‌های آن جهانی (سیری در زندگی و آثار مولانا جلال الدّین رومی)
به کوشش علی دهباشی. انتشارات سخن، ۱۳۹۴، چاپ سوم.
حجمِ کتاب‌ها و مقالات دربارۀ مولانا، به زبان‌های گوناگون، آنقدر زیاد است که شخصِ علاقه‌مند به مطالعه دربارۀ مولانا، به راستی در میان این همه منابع و مآخذ سرگردان می‌ماند و نمی‌داند که کدام‌یک را بخواند. جناب آقای علی دهباشی که از خادمانِ راستینِ زبان و ادبیات فارسی است و کوشش‌های بسیار ارزشمندی در این راه از خود نشان داده است، با ذوق و سلیقه‌ای بسیار عالی، گزیده‌ای از بهترین مقالات و نوشته‌ها دربارۀ مولانا، را از منابع مختلف جمع کرده و همه را یک‌جا در اختیار علاقه‌مندان گذاشته است. جامعیتِ مقالات که حوزه‌های مختلفِ زندگی و اندیشه‌های مولانا را به خوبی معرفی می‌کنند و اعتبارِ نویسندگانِ مقاله‌ها باعث شده است که این کتاب یکی از بهترین گزینه‌ها برای مولاناشناسان باشد.
کتاب «تحفه‌های آن‌جهانی» در چهار بخش تنظیم شده است:
بخش اول: زندگی و آثار مولانا جلال الدّین: در این بخش مقاله‌ها و نوشته‌هایی از استادانی مانند «هلموت ریتر، بدیع الزّمان فروزانفر، عبدالحسین زرین‌کوب، عبدالباقی گولپینارلی، غلامرضا سلیم، آنِ ماری شیمل، حسین الهی قمشه‌ای، ابوالقاسم رادفر و حسن لاهوتی» آمده است و هرکدام از این استادان دربارۀ یکی از جنبه‌های مربوط به زندگی و آثار مولانا، مانند «زندگی‌نامۀ مولانا، مولانا و معاصرانِ او، محیط اجتماعیِ مولانا، آثار مولانا، ترجمه‌های آثارِ مولانا و مولانا در امریکا و اروپای امروزی» سخن گفته‌اند.
بخش دوم: جهان‌بینی و تفکر مولانا: در این بخش مقاله‌ها و نوشته‌هایی از استادانی مثل «محمود درگاهی، جلال الدّین همایی، شیرین بیانی، محمد خوانساری، محمد علی اسلامی ندوشن، عبدالکریم سروش، سید حسین نصر، خلیفه عبدالحکیم، سید محمد اکرم و عبدالحسین زرین‌کوب» آمده است و هریک از این استادان دربارۀ مسائلی مانند «هستی‌شناسی مولوی، مولوی و رازِ آفرینش، مولانا در پیشگاه مقام رسالت، دنیای دلخواه مولوی، مولوی و تصوف عشقی، چرا مولانا، چرا اکنون؟، مولوی و تَطَوُّر، مرگ در نظر مولوی و سال‌های پایانی زندگی مولوی» سخن گفته‌اند.
بخش سوم: مولانا و مثنوی: در این بخش مقالات و نوشته‌هایی از استادانی مانند «محمد جعفر محجوب، غلامرضا ستوده، حسن افشار، محمد علی جمالزاده، محمد پروین گنابادی، مهدی آذر یزدی، کریم زمانی، سید جلال الدّین آشتیانی، سیروس شمیسا و تقی پورنامداریان» آمده است و مسائلی مانند «مثنویِ مولانا، مثنوی در لغت‌نامۀ دهخدا، پیام مثنوی، قصه‌های مثنوی، برخی از خصوصیت‌های مثنوی، عمل در مثنوی، مقدمه‌ای بر مثنوی، سبب تأخیر مثنوی و تفسیر آتش در داستان ابراهیم» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
بخش چهارم: مولانا و غزلیات شمس: در این بخش مقاله‌ها و نوشته‌هایی از استادانی مانند «حسن انوری، محمدرضا شفیعی کدکنی، محمد علی موحد، قمر آریان، محمد جعفر محجوب و غلامحسین یوسفی» آمده و مسائلی مانند «چنداواییِ موسیقی در منظومۀ شمسیِ غزل‌های مولانا، تصویر شمس در کلام مولانا، شیوۀ غزلیات مولانا، تصویر مولانا در مقالات شمس و سیری در آثار منثورِ مولانا» مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. و در پایان این بخش هم فهرستی بسیار سودمند از کتاب‌ها و مقالات دربارۀ مولانا و شرح حال او قرار گرفته است.
مروری بر نام‌های نویسندگان مقاله‌ها نشان می‌دهد که تقریباً غالبِ مولاناشناسانِ بزرگِ ایران و برخی از مولاناشناسان بزرگِ ترک و اروپایی در این کتاب حضور دارند و این بسیار مغتنم است. به نظر می‌رسد که برخی از کاستی‌هایِ کتاب از این قرارند: ۱) وجود اشتباهاتِ چاپی، ۲) خالی بودنِ جای برخی از استادان بزرگ مانند نیکلسون و فریتز مایر و فرانکلین لوئیس، ۳) بی‌دقتی در تنظیم مقالات، به طوری که گاه موضوعات در بخش‌های مناسب و مرتبط قرار نگرفته‌اند، ۴) خالی بودنِ جای مسائل جدید، از جمله مولانا در دنیای مجازی.
با همۀ اینها این کتاب یکی از بهترین کتاب‌هایی است که لازم است هرکسی که به مولانا علاقه دارد، آن را تهیه کند. امیدوارم که گردآورندۀ سختکوش و فاضلِ این مجموعه، همواره تندرست و شادمان باشد. جای آن است که با همین روش، و البته با برطرف کردنِ نواقص و نقائصِ آن، کتاب‌هایی دربارۀ بهاء ولد، شمس تبریزی، عطار، سنایی و مانند آنها فراهم آید. لازمۀ این کار آن است که گردآورنده، در حد امکان مجموعۀ نوشته‌ها دربارۀ هریک از این بزرگان را با دقت بخواند و از میان آنها گلچینی نسبتاً جامع و کامل را فراهم آورد.
نام کتاب از این بیت زیبای مولانا گرفته شده است:
تحفه‌های آن جهانی می‌رسانی دَم به دَم
می‌رسان و می‌رسان، خوش می‌رسانی، شاد باش