گروه‌اندیشی و واقع‌گریزی

گروه‌اندیشی و واقع‌گریزی هر گاه افرادِ یک گروه به شدت تمام در پی یک‌پارچگی و هماهنگی باشند و به تدریج به یک جامعۀ کاملاً بسته تبدیل شوند، پدیده‌ای رخ می‌دهد که متخصصان روان‌شناسیِ ادراک آن را «گروه‌اندیشی» (Groupthink) می‌نامند. همۀ گروه‌های بسته، مانند هیئت دولت، شورای مشاورانِ حاکم، گروه‌ پیرامونِ...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴

نقابِ بی‌ایمانی

نقابِ بی‌ایمانی در طول سال‌های گذشته، افراد زیادی به من مراجعه کرده‌اند که گمان می‌کرده‌اند مشکلشان «تردید در وجود خدا»، یا «شکایت از خدا»، یا «انکار خدا» است. من اگرچه هنوز خامم، پیشتر که از اکنون هم بی‌تجربه‌تر بودم، با چنین افرادی بحث و گفتگو می‌کردم و می‌کوشیدم با دلایل...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴

تقسیم عادلانۀ عقل (۳)

تقسیم عادلانۀ عقل (3) ایرج شهبازی در دو یادداشت قبلی، به دو نکته اشاره کردم؛ نخست این‌که هر کسی از سهمیۀ عقلش راضی است و عقل خود را کامل می‌داند و نکتۀ دوم آن‌که این «خود را عقل کل دانستن» از خوش‌بینیِ ذاتی انسان به خودش سرچشمه می‌گیرد و مانند...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴

تقسیم عادلانۀ عقل (۲)

تقسیم عادلانۀ عقل (2) ایرج شهبازی گفتیم که انسان‌ها نوعاً از سهمیۀ عقل خود راضی‌اند و عقل خود را از عقل بیشتر انسان‌ها کامل‌تر می‌دانند. در توضیح این موضوع دو نکته را در این یادداشت با خوانندۀ گرامی در میان می‌گذاریم. نخست این که انسان‌ها نوعاً به مقتضای باورهای خود...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴

تقسیمِ عادلانۀ عقل (۱)

تقسیمِ عادلانۀ عقل (1) ایرج شهبازی سعدی در باب هشتم گلستان که دربارۀ «آداب صحبت» است، می‌گوید: «همه کس را عقل خود به کمال نماید و فرزند خود به جمال». منظور سعدی این است که همۀ انسان‌ها عقل خود را کامل می‌پندارند و از میزان عقل خود خشنودند، درست همان‌گونه که...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴

قضاوت کردن

قضاوت کردن یکی از جملاتی که این روزها فراوان می‌شنویم، این است که "نباید درباره دیگران قضاوت کنیم". برخی از افراد این توصیه را خیلی جدی می‌گیرند و اصولاً دربارۀ هیچ چیز و هیچ کس داوری نمی‌کنند و هر گونه نقد و نظری را از مقولۀ «قضاوت» به شمار می‌آورند...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴

مولانا و ترس و تجارت

مولانا و ترس و تجارت بسیاری از باورها، از فرط شهرت و تکرار، به حقایقی بدیهی تبدیل می‌شوند و کمتر کسی به خود اجازه می‌دهد در آنها تردید کند، اما باید بدانیم که هر سخن مشهوری لزوماً درست نیست و لازمۀ حقیقت‌جویی تردید کردن در بدیهیات است. درمورد مولانا نیز...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴

شاعرانگی ما ایرانیان

شاعرانگی ما ایرانیان هر ملتی دل در گرو هنر یا هنرهایی خاص دارد؛ برخی از ملت‌ها به هنرهای رزمی بیشتر علاقه‌مندند، برخی دیگر به نقاشی و مجسمه‌سازی، برخی دیگر به نمایش و فیلم، برخی دیگر به موسیقی و رقص و قس علیهذا. ایرانیان، به دلایل گوناگون، علاقۀ شگفتی به شعر...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴

درد طلب (۲)

درد طلب (۲) به تعداد مطلوبهای جهان طلب وجود دارد. هر کسی در پی مطلوبی است و عمر خود را در راه دستیابی به آن سپری میکند. نکته در اینجاست که ارزش هر طالبی به اندازه ارزش مطلوب اوست. آن که طالب امور حقیر است، جانی حقیر دارد و کسی...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴

درد طلب (۱)

درد طلب (۱) "درد" یکی از مهمترین واژه های کلیدی در منظومه فکری عطار است. به نظر پیر فرزانه نیشابور همه پیشرفت های معنوی انسان به دردمند بودن او بستگی دارد. دردِ طلب به منزله "پیر" سالک است و مانند راهنمایی راستین راه را به او نشان میدهد (مصیبت نامه،...

- مشاهده مطلب

۹ شهریور ۱۴۰۴