شرح غزل ۶۳۶ غزلیات شمس

سراسرِ این غزل زیبا به طرح مسألۀ «مرگِ پیش از مرگ» اختصاص دارد. شاید بتوان اصلِ «مرگِ پیش از مرگ» را مهم‌ترین اصلِ سلوکِ عرفانی از نظر مولوی به شمار آورد. این نکتۀ مهم را، به روشنی، از داستانی که در مناقب العارفین آمده است، می‌توان دریافت: «روزي مولانا قطب...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۴۰۵ غزلیات شمس

از بامداد روی تو دیدن حیاتِ ماست امروز روی خوبِ تو، یارب، چه دل‌رُباست؟ امروز در جمالِ تو، خود، لطفِ دیگر است امروز هرچه عاشقِ شیدا کند، سزاست

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۶۰۸ غزلیات شمس

سراسرِ این غزلِ زیبا، به سخن گفتن از «تضادهای درونیِ انسان» اختصاص دارد و از کشاکش‌ها و کشمکش‌هایی که انسان در درونِ خود تجربه می‌کند، سخن می‌گوید. در توضیحِ این نکتۀ مهم باید گفت که ساختارِ وجودیِ انسان به گونه‌ای است که او را در برزخِ میانِ فرشته...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۳۱۷ غزلیات شمس

آن میرِ دروغین بین، با اسپک و با زینک شنگینک و منگینک، سر بسته به زرّینک چون مُنکِرِ مرگ است او، گوید که اجل کو کو؟ مرگ آیدش از شش سو، گوید که منم اینک!

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۳۱۶ غزلیات شمس

رو رو که نه‌ای عاشق، ای زلفک و ای خالک! ای نازک و ای خشمک! پا بسته به خلخالک! با مرگ کجا پیچد آن زلفک و آن پیچک؟ بر چرخ کجا پَرَّد آن پَرَّک و آن بالک؟

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۸۲ غزلیات شمس

مطلع این غزل از حکیم سنایی غزنوی است و مولانا در بیت 21، خود، نامِ سنایی را آورده و نشان داده که این شعر را از او گرفته است. بیتِ نخستِ شعرِ سنایی چنین است: معشوق به‌سامان شد، تا باد چنین باد! کفرش همه ایمان شد، تا باد چنین باد! (دیوان...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۲۱۳۱ غزلیات شمس

این غزل در وزن «مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن» و در بحر «رجزِ مثمّن سالم» سروده شده است. طبق شمارش فهرستِ نسخۀ قونیه، به کوشش دکتر توفیق سبحانی، مولانا 163 غزل در این وزن و بحر سروده است؛ بنابراین می‌توان گفت که این وزن یکی از پرکاربردترین وزن‌ها در...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۴۵۸ غزلیات شمس

مولانا بارها در دیوان شمس و مثنویِ شریف، خدا، عشق و غم را به «شیر» تشبیه کرده است. به نظر می‌رسد که مهم‌ترین وجوهِ شَبَه در این تشبیه عبارتند از: پادشاهی، هیبت، شکوهمندی، اقتدار و شکارگری. بیت پنجم: خارِ سرِ دیوار که اساساً برای جلوگیری از ورودِ دزدان و...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۵۳۲ غزلیات شمس

مر عاشقان را پندِ کس هرگز نباشد سودمند نی آن چنان سیلی است این کِش کس تواند کرد بند ذوقِ سرِ سرمست را هرگز نداند عاقلی حالِ دلِ بی‌هوش را هرگز نداند هوشمند

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۳۹۳ غزلیات شمس

این غزل بر وزن «مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن» و در بحر «رَجَزِ مَطوی» سروده شده است. این وزن دارای ضربی تند و شتابان و برای رقص و پایکوبی بسیار مناسب است. مولانا علاقۀ زیادی به این وزن داشته و طبق شمارش دکتر توفیق سبحانی (ضمیمۀ کلیات شمس، چاپ قونیه،...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳