شرح غزل ۱۳۱۷ غزلیات شمس

آن میرِ دروغین بین، با اسپک و با زینک شنگینک و منگینک، سر بسته به زرّینک چون مُنکِرِ مرگ است او، گوید که اجل کو کو؟ مرگ آیدش از شش سو، گوید که منم اینک!

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۳۱۶ غزلیات شمس

رو رو که نه‌ای عاشق، ای زلفک و ای خالک! ای نازک و ای خشمک! پا بسته به خلخالک! با مرگ کجا پیچد آن زلفک و آن پیچک؟ بر چرخ کجا پَرَّد آن پَرَّک و آن بالک؟

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۸۲ غزلیات شمس

مطلع این غزل از حکیم سنایی غزنوی است و مولانا در بیت 21، خود، نامِ سنایی را آورده و نشان داده که این شعر را از او گرفته است. بیتِ نخستِ شعرِ سنایی چنین است: معشوق به‌سامان شد، تا باد چنین باد! کفرش همه ایمان شد، تا باد چنین باد! (دیوان...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۲۱۳۱ غزلیات شمس

این غزل در وزن «مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن مُستفعلن» و در بحر «رجزِ مثمّن سالم» سروده شده است. طبق شمارش فهرستِ نسخۀ قونیه، به کوشش دکتر توفیق سبحانی، مولانا 163 غزل در این وزن و بحر سروده است؛ بنابراین می‌توان گفت که این وزن یکی از پرکاربردترین وزن‌ها در...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۴۵۸ غزلیات شمس

مولانا بارها در دیوان شمس و مثنویِ شریف، خدا، عشق و غم را به «شیر» تشبیه کرده است. به نظر می‌رسد که مهم‌ترین وجوهِ شَبَه در این تشبیه عبارتند از: پادشاهی، هیبت، شکوهمندی، اقتدار و شکارگری. بیت پنجم: خارِ سرِ دیوار که اساساً برای جلوگیری از ورودِ دزدان و...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۵۳۲ غزلیات شمس

مر عاشقان را پندِ کس هرگز نباشد سودمند نی آن چنان سیلی است این کِش کس تواند کرد بند ذوقِ سرِ سرمست را هرگز نداند عاقلی حالِ دلِ بی‌هوش را هرگز نداند هوشمند

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۱۳۹۳ غزلیات شمس

این غزل بر وزن «مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن مُفتَعِلُن» و در بحر «رَجَزِ مَطوی» سروده شده است. این وزن دارای ضربی تند و شتابان و برای رقص و پایکوبی بسیار مناسب است. مولانا علاقۀ زیادی به این وزن داشته و طبق شمارش دکتر توفیق سبحانی (ضمیمۀ کلیات شمس، چاپ قونیه،...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۳۷ غزلیات شمس

توضیحات * از موسیقی به سوی معنا: یکی از مهم‌ترین مسائل در دیوان شمس آن است که مولانا در مواردِ فراوانی، از موسیقی به طرف معنا می‌رود؛ یعنی این زیبایی‌های موسیقایی و روابطِ آواییِ واژه‌هاست که ذهنِ مولانا را به سوی موضوع و معنا راه می‌بَرَد و او را از...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۷۵۹ غزلیات شمس

در پزشکی قدیم، بر این باور بودند که بدنِ انسان از چهار خلط «دَم، بلغم، سودا و صفرا» درست شده است و بر اساس این چهار خلط، مزاج‌های انسان‌ها را به مزاج‌های دَمَوی، بلغمی، سوداوی و صفراوی تقسیم می‌کردند و دربارۀ ویژگی‌های هرکدام از اینها بحث‌های مفصّلی را...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳

شرح غزل ۲۸۳۱ غزلیات شمس

مولانا در این غزلِ بسیار شورانگیز و زیبا، با لحنی تأثیرگذار درمورد «نمازِ مستان» سخن می‌گوید. سخنانِ او دربارۀ نمازِ عاشقانه و مستانه، آنچنان خالصانه و مؤثرند که هر دلِ چون سنگی را نرم می‌کنند و آب در هر دیده‌ای می‌گردانند. بیت پنجم: مولانا در این بیت می‌گوید: آن‌قدر...

- مشاهده مطلب

۱ آذر ۱۴۰۳