تقسیم عادلانۀ عقل (۲)

تقسیم عادلانۀ عقل (2) ایرج شهبازی گفتیم که انسان‌ها نوعاً از سهمیۀ عقل خود راضی‌اند و عقل خود را از عقل بیشتر انسان‌ها کامل‌تر می‌دانند. در توضیح این موضوع دو نکته را در این یادداشت با خوانندۀ گرامی در میان می‌گذاریم. نخست این که انسان‌ها نوعاً به مقتضای باورهای خود...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴

تقسیمِ عادلانۀ عقل (۱)

تقسیمِ عادلانۀ عقل (1) ایرج شهبازی سعدی در باب هشتم گلستان که دربارۀ «آداب صحبت» است، می‌گوید: «همه کس را عقل خود به کمال نماید و فرزند خود به جمال». منظور سعدی این است که همۀ انسان‌ها عقل خود را کامل می‌پندارند و از میزان عقل خود خشنودند، درست همان‌گونه که...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴

قضاوت کردن

قضاوت کردن یکی از جملاتی که این روزها فراوان می‌شنویم، این است که "نباید درباره دیگران قضاوت کنیم". برخی از افراد این توصیه را خیلی جدی می‌گیرند و اصولاً دربارۀ هیچ چیز و هیچ کس داوری نمی‌کنند و هر گونه نقد و نظری را از مقولۀ «قضاوت» به شمار می‌آورند...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴

مولانا و ترس و تجارت

مولانا و ترس و تجارت بسیاری از باورها، از فرط شهرت و تکرار، به حقایقی بدیهی تبدیل می‌شوند و کمتر کسی به خود اجازه می‌دهد در آنها تردید کند، اما باید بدانیم که هر سخن مشهوری لزوماً درست نیست و لازمۀ حقیقت‌جویی تردید کردن در بدیهیات است. درمورد مولانا نیز...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴

شاعرانگی ما ایرانیان

شاعرانگی ما ایرانیان هر ملتی دل در گرو هنر یا هنرهایی خاص دارد؛ برخی از ملت‌ها به هنرهای رزمی بیشتر علاقه‌مندند، برخی دیگر به نقاشی و مجسمه‌سازی، برخی دیگر به نمایش و فیلم، برخی دیگر به موسیقی و رقص و قس علیهذا. ایرانیان، به دلایل گوناگون، علاقۀ شگفتی به شعر...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴

درد طلب (۲)

درد طلب (۲) به تعداد مطلوبهای جهان طلب وجود دارد. هر کسی در پی مطلوبی است و عمر خود را در راه دستیابی به آن سپری میکند. نکته در اینجاست که ارزش هر طالبی به اندازه ارزش مطلوب اوست. آن که طالب امور حقیر است، جانی حقیر دارد و کسی...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴

درد طلب (۱)

درد طلب (۱) "درد" یکی از مهمترین واژه های کلیدی در منظومه فکری عطار است. به نظر پیر فرزانه نیشابور همه پیشرفت های معنوی انسان به دردمند بودن او بستگی دارد. دردِ طلب به منزله "پیر" سالک است و مانند راهنمایی راستین راه را به او نشان میدهد (مصیبت نامه،...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴

برنامه‌ای برای مطالعۀ آثار سعدی

برنامه‌ای برای مطالعۀ آثار سعدی اول اردیبهشت‌ماه، روزِ بزرگداشتِ شیخ اجل، سعدیِ شیرین‌سخن است. این مناسبتِ نیکو را به همۀ دوستان عزیزم تبریک می‌گویم. سعدی، در کنارِ فردوسی، مولانا و حافظ، یکی از ارکان چهارگانۀ زبان و ادبیات فارسی است. بی‌تردید سعدی از اندک کسانی است که به عمقِ...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴

در ستایش دوراندیشی

در ستایش دوراندیشی بر پایۀ سخنان مولانا، می‌توان تقسیم‌بندی جالبی از انواع گوناگون انسان‌ها، در مواجهه با مسألۀ «عاقبت‌اندیشی» مطرح کرد. مولانا در دو قطعۀ مهم از فیه ما فیه، خود به این‌گونه تقسیم‌بندی‌ها اشاره کرده است. او در قطعۀ زیر انسان‌ها را به چهار گروه تقسیم کرده است: 1)...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴

خیام و کم‌گویی و گزیده‌گویی

خیام و کم‌گویی و گزیده‌گویی برخی از محققان تعداد رباعیات خیام را 16 رباعی، برخی دیگر 36 رباعی، برخی دیگر 66 رباعی، برخی دیگر حدود 100 رباعی و برخی دیگر حدود 180 رباعی دانسته‌اند و البته از قرن نهم به بعد به مجموعه‌هایی از رباعیات خیام برمی‌خوریم که بیش از...

- مشاهده مطلب

۱۶ آذر ۱۴۰۴